Việc phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền đã được Bộ Xây dựng rốt ráo thực hiện ở tất cả các lĩnh vực nhằm tăng tính chủ động cho địa phương, đảm bảo đúng phương châm "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".
Chủ động hơn, nhanh hơn
Nhiều năm nay, Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Trung Chính là thương hiệu không còn xa lạ với các công trình giao thông lớn, gần đây nhất là cầu Hòa Sơn (thuộc cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu).
Chủ trương phân cấp, phân quyền triệt để, trong đó có đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, các công trình xây dựng sẽ giúp địa phương chủ động, linh hoạt, từ đó đảm bảo tiến độ các dự án. (Trong ảnh: Thi công Dự án xây dựng nút giao Phú Thứ, xã Tiên Hiệp, TP Phủ Lý, tỉnh Hà Nam - nút giao cao tốc đa tầng hiện đại bậc nhất tuyến cao tốc Bắc - Nam đoạn Cầu Giẽ - Ninh Bình với tổng mức đầu tư lên đến 1.400 tỷ đồng).
Theo ông Trần Lương Chiến, Phó tổng giám đốc Công ty Trung Chính, những dự án trên đều do địa phương làm chủ đầu tư và quá trình triển khai của nhà thầu gặp nhiều thuận lợi.
"Cái lợi lớn nhất khi địa phương làm cơ quan chủ quản, trách nhiệm trong giải quyết các yếu tố then chốt như mặt bằng, vật liệu sẽ tăng lên, tiến độ xử lý nhanh hơn. Tại một số dự án, địa phương được giao quyền chủ động, khâu chuẩn bị đầu tư rút ngắn tới 1/2 thời gian so với trước", ông Chiến chia sẻ.
Theo ông Chiến, phân cấp, phân quyền triệt để cho địa phương, trong đó có đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, các công trình xây dựng là chủ trương rất đúng đắn của Đảng, Chính phủ.
"Các cấp có thẩm quyền có thể nghiên cứu cấp bộ chuyên ngành tập trung quản lý các vấn đề vĩ mô, quản lý quy hoạch quốc gia, trong đó có lĩnh vực xây dựng, giao thông. Còn việc triển khai đầu tư giao địa phương thực hiện. Trường hợp địa phương chưa đủ năng lực có thể xin ý kiến cơ quan chuyên môn của bộ và thuê tư vấn quản lý dự án", ông Chiến đề xuất.
Tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp
Một ngày tháng 4/2025, anh Hoàng Văn Hải (trú tại quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) đưa xe tải đến Trung tâm Đăng kiểm 2908D thực hiện nghiệm thu cải tạo từ xe khung mui sang xe phủ bạt. Ngay trong ngày, anh Hải được cấp giấy chứng nhận cải tạo và giấy chứng nhận đăng kiểm, tem kiểm định mới cho xe.
Xem xét ban hành quy định mới về phân loại đô thị
Cho đến nay, trong lĩnh vực phát triển đô thị không có thủ tục hành chính giữa cấp Bộ với doanh nghiệp và người dân. Về thủ tục hành chính nội bộ, trong công tác phân loại đô thị, hiện Nghị quyết số 1210/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định đối tượng và phạm vi phân loại đô thị có sự liên quan tới cấp quản lý hành chính là thành phố, thị xã và thị trấn.
Theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp sẽ không còn thành phố, thị xã thuộc tỉnh và thị trấn. Do đó, Bộ Xây dựng đang tổ chức nghiên cứu, tổng kết đánh giá và đề xuất sửa đổi, bổ sung để báo cáo Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành quy định mới về phân loại đô thị, tiếp tục quán triệt sâu sắc các chỉ đạo của Trung ương để tham mưu đề xuất xây dựng Nghị quyết mới theo hướng phân cấp, phân quyền triệt để.
Năm 2024, anh Hải cũng thực hiện cải tạo tương tự cho một xe tải khác, song thủ tục lúc bấy giờ phải qua nhiều công đoạn, từ nộp hồ sơ thiết kế lên Sở GTVT (nay là Sở Xây dựng) địa phương để thẩm định; sau khoảng 1 tuần, hồ sơ thẩm định đạt mới thuê cơ sở cải tạo thi công; thi công hoàn tất thì nộp hồ sơ nghiệm thu cải tạo đến trung tâm đăng kiểm.
Tuy nhiên, với quy định mới, anh chỉ cần thuê đơn vị thiết kế và thi công cải tạo, xong xuôi thì nộp hồ sơ nghiệm thu đến cơ sở đăng kiểm. "Do hạng mục cải tạo đơn giản nên hồ sơ nghiệm thu được đánh giá đạt ngay trong ngày, theo thông báo của trung tâm đăng kiểm, tôi đưa xe đến kiểm định luôn. Thủ tục rất nhanh gọn, tiết kiệm thời gian, chi phí", anh Hải nói.
Ông Trần Nguyên Sinh, Giám đốc Trung tâm Đăng kiểm 2908D (Hoài Đức, Hà Nội) cho biết, theo quy định trước đây, Cục Đăng kiểm Việt Nam hoặc Sở GTVT (nay là Sở Xây dựng) sẽ làm nhiệm vụ thẩm định hồ sơ thiết kế xe cải tạo.
Tuy nhiên, kể từ khi Nghị định 166/2024 và Thông tư 47/2024 ban hành (có hiệu lực từ ngày 1/1/2025), nhiệm vụ thẩm định hồ sơ thiết kế được phân cấp về cơ sở đăng kiểm, thủ tục cải tạo xe cơ giới được rút ngắn, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.
Với các hạng mục cải tạo đơn giản, hồ sơ chuẩn chỉ người dân mất 1 ngày để được cấp giấy chứng nhận cải tạo và đăng kiểm mới. Những hạng mục phức tạp hơn thì mất khoảng 2 ngày, tối đa là 5 ngày làm việc sẽ hoàn thành.
Phân cấp để địa phương quyết, chịu trách nhiệm
Lãnh đạo Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, đối với lĩnh vực quản lý đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông nói riêng và lĩnh vực quản lý đầu tư xây dựng nói chung, sau khi rà soát 15 văn bản quy phạm pháp luật có liên quan (1 luật, 9 nghị định và 5 thông tư), có 46 nhiệm vụ đang được quy định thẩm quyền cho các cấp từ Trung ương đến địa phương, trong đó có 33 nhiệm vụ của Bộ Xây dựng và các bộ chuyên ngành.
Khi giao địa phương làm cơ quan chủ quản dự án, trách nhiệm trong giải quyết các yếu tố then chốt như mặt bằng, vật liệu sẽ tăng lên, tiến độ xử lý nhanh hơn (ảnh minh họa).
Cục đã đề xuất để phân cấp 28 nhiệm vụ của Bộ Xây dựng và các bộ quản lý chuyên ngành về cho địa phương thực hiện.
Trong đó, có thể kể đến như phân cấp nhiệm vụ thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, thiết kế xây dựng công trình triển khai sau thiết kế cơ sở của cơ quan chuyên môn về xây dựng của Bộ Xây dựng về cơ quan chuyên môn về xây dựng của địa phương (bao gồm cả các dự án có công trình cấp 1 và đặc biệt). Cơ quan chuyên môn của Bộ chỉ thực hiện quản lý đối với dự án.
Về quản lý năng lực hoạt động xây dựng, UBND tỉnh công nhận, đình chỉ, thu hồi quyết định công nhận tổ chức xã hội đủ điều kiện cấp chứng chỉ hành nghề; Sở Xây dựng địa phương cấp chứng chỉ hành nghề, chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng hạng I cho các cá nhân, tổ chức…
Nguồn: Nhóm Phóng Viên - baoxaydung.vn